مقاله کامل درباره استرس و اضطراب ، دلایل استرس ،درمان انواع استرس
استرس واقیت زندگی و جزء جدایی ناپذیر از آن است. تلاش برای حذف استرس از زندگی بینتیجه خواهد بود. در واقع استرس میتواند از نقطه نگاهی دیگر معنا بخش باشد، زیرا بدون اندکی هیجان و استرس مسیر زندگی راکد خواهد بود و در پی آن خاموشی ذهن اتفاق میافتد.
از سوی دیگر استرس بیش از حد تعادل بدن را برهم میزند و موجب واکنشهای فیزیکی و روانی در بدن میشود. برای جلوگری از بروز این اختلالات در زندگی، لازم است فشار روانی یا همان استرس را بشناسیم و از نشانههای ایجاد کننده آن مطلع باشیم تا همواره بتوانیم در مواقع لزوم با تشخیص درست و هوشمندانه از آسیبهای احتمالی جلوگیری کنیم.
در این قسمت از (مطالبی پیرامون استرس) قصد داریم تا چیستی، نشانهها، عوامل ایجاد استرس و خصوصا فشار روانی در شغل را بررسی کنیم تا تفاوتهای بین راهکارهای موثر و ناموثر را برای رسیدن به روشی عملی را تشخیص دهیم.
استرس چیست؟
استرس و اضطراب چیست ؟ استرس یک عکس العمل فیزیکی در برابر هر اتفاقی است که بدن نیاز به واکنش دارد. بدن انسان، این واکنش را در احساسات، فیزیک و ذهن فرد ایجاد میکند.
دقت کنیم، نتایج استرس هم بر روی احساسات دیگرمان اثر میگذارد، هم بر روی جسم و فیزیک ما اثر میگذارد و هم اینکه ذهن ما را درگیر میکند.
فرد در وضعیت استرسزا در یک موقعیت خاص ذهنی یا واقعی دچار تنش میشود. در این حالت باتوجه به ساختار روانی و جسمانی خود و همچنین تجربیات و شناختی که از خود دارد، دارای عمل یا دچار عکسالعمل «کنش یا واکنش» است.
نتایجی که عملکرد او ایجاد میکند بر شدت استرس و پیامدهای حاصل از آن اثر میگذارد.
نکتهی دیگری که در تعریف استرس قابل توجه است، تشخیص استرس مضر و مفید است، که به اختصار به آن میپردازیم.
استرس مضر و مشکلات استرس چیست؟
وقتی که بر اثر اتفاقی، فشار روانی که فرد تجربه میکند بالا برود تا حدی که عملکرد وی را مختل کند «استرس مضر» است.
در این حالت فرد سازنده نیست بلکه نسبت به رخداد پیشآمده تنها عکسالعمل از خود نشان میدهد.
در برخی افراد این عکسالعملها به سرعت و در برخی به کندی انجام میگیرد، و در هر دو حالت سازندگی رخ نمیدهد و فقط موجب به هم ریختگی بیشتر اوضاع و ذهن میگردد.
یکی از پیامدهایی که این نوع از تنش درپی دارد و ممکن است اکثر ما در طول زندگی با آن مواجه شده باشیم احساس بیانگیزگی و به تاخیر انداختن کارهاست.
در طولانی مدت تاثیرات «استرس مضر» بازتاب ذهنی و جسمی و احساسی خواهد داشت و ممکن است باعث بیماریها و آسیبهای اجتماعی جدی گردد.
چهار الگوی پیامد استرس ذهنی:
پیامدهای فشار روانی زیاد را در چهار الگو به اختصار بررسی میکنیم.
پیامدهای الگوی عاطفی در استرس چیست:
موجب احساس عصبانیت (در اکثر مواقع غیر واقعی و تلقینی) و خشم، ناراحتی و آزردگی، افسردگی و اضطراب دائمی و در نهایت ناامیدی و بیانگیزگی میشود.
پیامدهای الگوی شناختی:
موجب عدم تمرکز ذهن، انفعال ذهن، عدم توانایی تصمیمگیری، بیثباتی و ناشکیبایی میشود.
پیامدهای الگوی رفتاری در استرس چیست:
موجب بروز خشونت، پرخاشگری، عدم مسئولیتپذیری و انجام وظایف و رفتارهای خطرناک اجتماعی و فردی میشود.
پیامدهای الگوی جسمانی:
با خستگی و دردهای بدنی شروع میشود و میتواند به انواع میگرنها و ناراحتیهای قلبی منجر شود. همچنین بیخوابی و بیاشتهایی اتفاق میافتد که بسیار آسیب زننده هستند.
استرس مفید و مزیتهای استرس چیست؟
استرس در حد کم مفید است و عامل انگیزه و بالا بردن سرعت عمل در انجام کارها یا انتخاب و تصمیمگیری است.
علاوه بر اینها زمانی که منجر به عملی سازنده میشود، موجب خود باوری و احساس عزت نفس بالا است. عزت نفس عنصری است که توجه به آن و بالا بردن ارزشش در وجودمان خالق موفقیت در زندگی کاری و فردی است.
به طور سادهتر استرس مفید نوعی نیاز جسمی یا ذهنی است که این امکان را برای ما ایجاد میکند تا با خطر مبارزه کنیم یا از آن بگریزیم. مقدار متعادل و منطقی از استرس میتواند باعث بهبود عملکرد در وضعیتهای خاصی باشد، مانند هیجانی که ورزشکاران در وضعیت مسابقات تجربه میکنند، یا استرس آزمون که معمولا باعث میشود سرعت عمل در یادگیری و درک مفاهیم بالا رود.
شاید اکثر ما این تجربه را داشته باشیم که در شب آزمون مطالب بیشتری را فراگرفته باشیم و این کار را با سرعتی بالاتر از شرایط معمولی انجام دادهایم.
به این گونه از تجربه احساس استرس، استرس مفید میگوییم.
دلایل عمده فشار روانی و استرس چیست؟
همانطور که گفتیم استرس یک واکنش فیزیکی نسبت به یک محرک است. این محرک یا عامل تنشزا میتواند از حوادث بیرونی یا از واکنشهای درونی نشات گیرد، یا ترکیبی از هر دو باشد.
از علتهای اصلی پیدایش آن میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
تاثیر تغییرات جدی سبک زندگی در استرس چیست:
این تغییرات میتواند فشار روانی ایجاد کند یا حتی بر میزان تفسیرها و دغدعههای ذهنی بیافزاید. از جمله مواردی که میتوان نام برد، مهاجرت یا نقل مکان جغرافیایی، انتقال محل کار، ازدواج، طلاق، اخراج از شغل و برای مادران جدید هم ممکن است اتفاق بیفتد.
نقش فشارهای محیطی در استرس چیست:
استرس شغلی، فشارهای مربوط به مسائل خانوادگی، مشکلات مالی، سابقه مورد حمله جسمی قرار گرفتن و بیماریهای پزشکی سخت.
نقش محرکهای اجتماعی در استرس چیست:
این عوامل در ساختار اجتماعی تنشزا وجود دارند و از عوامل اصلی میزان فشار روانی موجود در یک جامعه و جامعه آماری میانگین به حساب میآیند. مثل ترافیکهای سنگین، اغتشاشات هویتی که جامعه برای برخی افراد به صورت غیر مستقیم میسازد، حوادث محیطی اجتماعی، محدودیتهای فرهنگی، تعارضات و ناکامیهای موجود در لایههای اصلی جوامع.
محدودیتها:
مثل محدودیتهای زمانی، محدودیتهای جنسی، محدویتهای مالی، محدودیتهای مربوط به مرزهای جغرافیایی و نژادی و محدودیتهای جسمی و فیزیکی
ما اغلب فشار روانی را یه منشا خارجی نسبت میدهیم، اما باید این نکته را در نظر بگیریم که حوادث فشارزا نیستند، بلکه نوع دیدگاه و تفسیرهای ذهنی ماست که آنها را تبدیل به مساله یا مشکل میکند.
این موضوع را میتوانیم در تفاوت پاسخهایی که افراد در مواجه با یک اتفاق مشترک دارند، به وضوح دریافت.
احساس استرس در بدن چطور عمل میکند؟
فشار چه مثبت باشد چه منفی، منجر به واکنش فیزیکی در بدن میشود، که روی میزان هورمونهایی که در بدن ترشح میشود اثرگذار است. این هورمونها به صورت مستقیم بر روی کارکرد قلب، ریهها، عضلات بدن و سایر ارگانها و اندامها موثر است.
زمانی که تحت تنش و فشار قرار داریم بدن مرتب در حال تحریک شدن و ترشح هورمونهای ناشی از احساس استرس است و در طولانی مدت موجب فرسایش بدن ما میشود.
اما زمانی که احساس امنیت و آرامش را دوباره تجربه کنیم کارکرد بدن ما به حالت سابق خود برمیگردد.
لازم است با علم به این اتفاقات در بدنمان همه روزه و هر لحظه ممکن است اتفاق بیفتد، استرس را تشخیص دهیم و زمان تاثیرات آن را کم کنیم. برای تحقق این امر میتوانیم به علائم هشدار در بدن توجه کنیم.
علائم هشدار بدن در مواجه با فشار روانی:
علائم هشداری وجود دارند که نشان دهنده شروع مرحله آسیب پذیری بدن هستند. با توجه به بدن خودمان و تمرکز روی سیستم عملکردش میتوانیم از بروز آسیب و پیشرفت آن جلوگیری کنیم.
مرحله اول:
بدن با افزایش ضربان و فشار خون مواجه میشود. ترشح آدرنالین و کشیدگی عضلات اتفاق میافتد. این علائم سعی دارند به ما اخطار قرار گرفتن در موقعیت استرسزا قرار داریم.
مرحله دوم:
ممکن است بدن با مقاومتی که از خود نشان میدهد سرعت عمل را بالا ببرد. در این مرحله توجه به احوالات درونی و گفتگوی درونی بسیار مهم است. باید زمانی را به خود اختصاص دهیم و ذهن را آرام کنیم تا با عکسالعملهای نابهجا باعث استرس بیشتر برای خودمان نباشیم.
در این حالت سیستم ایمنی بدن فعال شده و ممکن است تا مدتی انرژی بیشتری را برای ما مدیریت و حفظ کند.
مثلا برخی از افراد تحت فشار زیاد به یکباره سرعت کار را بالا برده و نتایجی را حاصل میکنند اما در نهایت به خاطر نبودن عنصر تمرکز راضی کننده نیست. این مقاومت در افراد متفاوت است اما در نهایت با ادامه شرایط به آسیب منجر میشود.
مرحله سوم:
فرسودگی اتفاق میافتد. فرسودگی یعنی تحلیل رفتن قوای جسمی و انفعال ذهنی. زمانی که بدن تحت فشار تصمیمهای نادرستش را هم نمیتواند عملی کند. بیانگیزگی، ناامیدی و افسردگی اتفاق میافتد و برای درمان آن باید مدتها زمان صرف کرد و هزینههایی دربر دارد.
در مورد فشار روانی سه عنصر را باید در نظر داشت:
- منبع فشار روانی
- شناخت نشانهها و علائم
- چگونگی مقابله و راهکارهای آن
در مورد امکانات بررسی منشا توضیحاتی داشتیم. همچنین به صورت کوتاه در باره نشانهها بحث کردیم. برای مقابله با استرس باید دو نکته را در نظر بگیریم.
نکات مهم در مقابله با استرس چیست؟
-
آیا ما تحت فشار روانی قرار داریم؟
درباره این سوال، آزمون خود ارزیابی ترتیب دادیم تا تشخیصمان به واقعیت نزدیک باشد. همچنین بتوانیم حرفهای و منطقی وضعیت خود را بسنجیم.
آزمون خود ارزیابی
گاهی تغییراتی کوچک در احساساتی که به صورت معمول تجربه میکنیم، میتواند ناشی از فشار روانی باشد. با خود ارزیابی میتوانیم از وجود آن آگاه شویم و بیشتر روی خودمان تمرکز کنیم.
در این باره هشت سوال طراحی شده را به دقت بخوانید و منصفانه پاسخ دهید. (دقت کنید که این یک آزمون شخصیتی نیست بلکه نشان دهنده داشتن یا عدم وجود فشار روانی و استرس است.)
- آیا تجربه آرامش و شوخ طبعی برایتان ممکن است؟
- آیا به راحتی تحت تاثیر محیط و محرکهای عصبی قرار میگیرید؟
- آیا راحت به خواب میروید و در طول خواب آرام و بی تنش هستید؟
- آیا فکر میکنید مسئولیتهایتان زیاد و بیش از ظرفیت زمانی و توان جسمس و فکریتان است؟
- آیا علائم جسمانی دارید که نشان دهنده فشار روانی باشد؟(سر درد، بیخوابی، بیاشتهایی، پریدن پلک و تیکهای عصبی، درد معده و مشکلات گوارشی و…)
- آیا انزوا را به حضور در اجتماع ترجیح میدهید؟
- آیا در انجام وظایفتان از عدم تمرکز رنج میبرید؟
- آیا مصرف سیگار یا داروهای آرامبخش را اخیرا افزایش دادهاید؟
اگر به چهار سوال از هشت سوال ذکر شده پاسخ مثبت دادهاید لازم است در ابتدا دلیل استرس خود را از میان علتهای اصلی ایجاد فشار روانی بیابید و در صدد مقابله با این احوال بربیایید.
-
فشار روانی در ما از چه درگاهی ایجاد میشود تا تمرین و درمانی هوشمندانه برای رفع آن به کار بریم؟
با بررسی این دو پارامتر گفته شده به راحتی میتوانید تنش و استرس خود را بررسی کنید
بررسی یک علت شایع در ایجاد استرس مضر در زندگی روزمره
امروزه مرز میان «زندگی کاری» و «زندگی شخصی» افراد بسیار کم رنگ است. به طوری که یک فرد بیشتر زمان مفید خود را در محل کار میگذراند یا در حال انجام فعالیتهای کاری در محیط غیر کاری است.
از این جهت یکی از عوامل موفقیت کاری و کسب درآمد بالا از کار و کسب یافتن و انجام دادن شغل زندگی است. شغل زندگی همان کاری است که حاضریم برای انجام آن صبح زود هنگام بیدار شویم و تا انرژی داریم در جهت پیشبرد آن کار کنیم. به عبارتی یکی از بهترین انگیزه بخشها در زندگی داشتن شغل ایدهآل است.
علاوه بر این ساختار اجتماعی، ویژگیهای شخصیتی و اهداف فردی باعث میشود تا فشار کاری برای رسیدن به زندگی دلخواه و تحقق خواسته افزایش یابد. ما معمولا برای پاسخگویی به خواستههای خود و خانوادهمان از درگاه کار و شغل وارد میشویم، بنابراین میتوانیم نتیجهگیری کنیم استرس شغلی یکی از نمونههای روزمره و دائمی از تنش و فشارهای روانیست که میتوانیم با آن مواجه باشیم.
برای بررسی راهکارهای مقابله با آن لازم است استرس شغلی را بشناسیم و عوامل و نشانههای آن را بدانیم.
آزمون مناسب استرس چیست:
یرای تحقق خواستهها و آزاد سازی پتانسیل درونی جهت دستیابی به اهداف داشتن آرامش و البته کمی هیجان پیش برنده در شغل زندگی لازم است.
برای دستیابی یه این منظور میتوانیم با خود شناسی و آگاهی از سطح فشار شغلی خود شروع کنیم و در ادامه مسیر را به درستی طی کنیم. در این مسیر اگر لازم بود مدیریت استرس را بیاموزیم و تمرین کنیم. برای شروع میتوانید آزمون (فشار کاری) را انجام دهید.«این آزمون در محل موسسه قابل انجام خواهد بود.»
انواع استرس چیست؟
استرس به دو دسته منفی و مثبت تقسیم میشود. نمیتوان همیشه گفت که استرس خوب نیست استرس گاهی اوقات میتواند مفید باشد و سبب پیشرفت و ارتقا شما و افزایش انگیزه شما در محل کار، مسابقه و یا هرجای دیگر شود. اما اگر استرس خود را تحمل نکنید و طولانی مدت شود ، می تواند به طور جدی در شغل ، زندگی خانوادگی و سلامتی شما تداخل ایجاد کند.
در ادامه در رابطه با ۰ تا ۱۰۰ استرس و انواعی که دارد صحبت خواهیم کرد. همچنین راهحلهایی را برای درمان هر یک متذکر خواهیم شد تا بتوانید شرایط را بهخوبی تحت کنترل درآورید. انواع استرس چیست؟
استرس نوع مزمن
موضوعی که در رابطه با دو مورد قبلی از انواع استرس وجود دارد، این است که در آنها کمی شور و هیجان دیده میشود؛ اما استرس مزمن اینچنین نیست و هیچ شور و هیجانی ندارد. این استرس بهقدری پیشرفت میکند که میتواند زندگی فرد را از پای درآورد و جسم و روح او را تحت تاثیر بگذارد. باید متذکر شد که این نوع از استرس آهسته و پیوسته در بدن انسان پرورانده میشود و آثار مخربی که دارد را بهآرامی میگذارد.
بهطورمعمول دلیلهایی که میتواند منجر به استرس نوع مزمن شود؛ شامل مواردی چون فقر، ازدواج ناموفق، شرایط بد خانه و خانواده، داشتن شغل نامناسب و … است. اگر فرد در هر یک از شرایط احساس کند که راهی برای نجات از شرایط ندارد و نمیتواند خود را از بدبختی نجات دهد، به این نوع از انواع استرس مبتلا میشود.
گاهی اوقات استرس مزمن ریشه در کودکی افراد دارد و به استرس و اضطرابهایی که در دوران کودکی تجربه کردهاند، مربوط میشود. گاهی اوقات تجربه افراد تلخ و بد است و همین موضوع باعث میشود که آنها گمان کنند دنیا جای خوبی نیست و هیچ امیدی به آینده نداشته باشند. همانطور که میبینید این نوع از استرس مشکلات بسیاری را به همراه دارد و بدتر از انواع استرس قبلی است؛ پس باید حتما درمان شود. انواع استرس چیست؟
استرس نوع عاطفی
یکی از انواع استرس که امروزه بسیار شایع شده؛ نوع عاطفی است. این نوع از استرس اغلب زمانی اتفاق میافتد که فرد مشکلاتی چون شکست، طلاق، از دست دادن فرد عزیز و مهم، دعوا و تنش زناشویی را تجربه کند. حال این فرد با چنین تجاربی بهاحتمالزیاد با مشکل افسردگی مواجه میشود و قطعا مشکلات جدیتری در آینده برای او پیش خواهد آمد.
استرس نوع عاطفی میتواند بر بدن فرد تاثیر بگذارد و مشکلات جدی اعم از تغییرات وزن، کمخوابی، احساس پریشانی، خستگی مزمن و … را به همراه داشته باشد؛ اما از آنجایی که این دست از مسائل اهمیت بالایی دارند، باید نسبت به برطرف کردن این مشکل تدابیری انجام شود.
برای مثال اگر شما با همسر خود مشکل دارید، بهتر است بهجای فکر و خیال در رابطه با مشکل که کمکم به استرس ختم میشود، با او حرف بزنید تا مشکل بهراحتی برطرف شود. حتی اگر نتوانستید مشکل را خودتان برطرف کنید، میتوانید با یک مشاور در ارتباط باشید و از او کمک بخواهید تا درستترین راهکارها جلوی پا شما قرار گیرد. گاهی اوقات مشکل پیش آمده سادهتر از آنچه فکر میکنید برطرف میشود.
استرس نوع فیزیکی
از متداولترین انواع استرس در روانشناسی میتوان به نوع فیزیکی اشاره کرد. این استرس در حقیقت به حوادث و شرایطی مربوط میشود که فرد در یک موقعیت سخت قرار میگیرد که امکان دارد بدنش تضعیف شود. برای مثال میتوان مسافرت اشاره کرد. زمانی که فرد در مسافرت است، زمان خواب، غذا و بسیاری از کارهای دیگر به هم میخورد. همچنین مشکلاتی اعم از مدت زمان طولانی بودن در راه، نداشتن شرایط راحت و قابل قبول همگی از جمله عواملی هستند که میتوانند بدن فرد را تضعیف کنند. این شرایط زمینه را برای استرس فیزیکی آماده میکند و باعث میشود که فرد شرایط سختی را تجربه کند.
استرس نوع پنهان
یکی دیگر از انواع استرس در روانشناسی که بسیار شایع است را میتوان استرس پنهان دانست. این نوع از استرس بدون آنکه فرد مطلع باشد، بدن بیمار را درگیر میکند. در حقیقت تاثیرگذاری این استرس بر ضمیر ناخودآگاه است و فرد در اکثر مواقع از چنین استرسی بیخبر است. همین موضوع باعث شده که شرایط درمان سخت شود؛ زیرا فرد نمیداند که درگیر استرس شده است.
گاهی اوقات ضمیر ناخودآگاه بهقدری درگیر میشود که به یک روانشناس مراجعه میکند و سپس طبق تشخیص روانشناس متوجه ابتلا به این استرس میشود. در ادامه نیز راهکارهایی را در اختیارتان قرار میدهد که بتوانید از طریق آن شرایط خانه، محیط کار و اطراف خود را بهخوبی کنترل کنید و دچار مشکل نشوید.
علت استرس چیست؟
هرکسی محرک استرس متفاوتی دارد. طبق نظرسنجی ها ، استرس کاری در بالای لیست قرار دارد. چهل درصد کارگران آمریکایی اعتراف می کنند که استرس در دفترکار را تجربه کرده اند و یک چهارم آنها می گویند کار بزرگترین منبع استرس در زندگی آنها است.
دلایل استرس چیست:
- در شغل خود ناراضی بودن
- داشتن یک کار سنگین یا مسئولیت بیش از حد
- ساعتهای طولانی کار کردن
- داشتن مدیریت ضعیف ، انتظارات نامشخص از کار خود ، یا بدون گفتن در روند تصمیم گیری
- کار در شرایط خطرناک
- در مورد شانس خود برای پیشرفت یا خطر خاتمه دادن ناامن باشید
- مجبور به سخنرانی در مقابل همکاران
- در کار با تبعیض یا آزار و اذیت مواجه شوید ، به خصوص اگر شرکت شما پشتیبانی نکند
استرس های زندگی نیز می توانند تأثیر زیادی داشته باشند. نمونه هایی از استرس های زندگی و علائم استرس چیست:
- مرگ عزیزی
- طلاق
- از دست دادن شغل
- افزایش تعهدات مالی
- ازدواج كردن
- انتقال به خانه جدید
- بیماری مزمن یا آسیب دیدگی
- مشکلات عاطفی (افسردگی ، اضطراب ، عصبانیت ، غم ، احساس گناه ، اعتماد به نفس پایین)
- مراقبت از یکی از اعضای خانواده سالخورده یا بیمار
- یک رویداد آسیب زا ، مانند یک فاجعه طبیعی ، سرقت ، تجاوز ، یا خشونت علیه شما یا یکی از عزیزانتان
در پاسخ به سوال استرس چیست گاهی اوقات استرس بیش از آنکه از بیرون باشد از درون ناشی می شود. فقط با نگرانی در مورد مسائل می توانید خود را استرس دهید. همه این عوامل می توانند منجر به استرس شوند:
از دیگر عوامل استرس چیست را می توان مواردی نظیر ترس و عدم اطمینان وقتی مرتباً اخبار مربوط به تهدیدات حملات تروریستی ، گرم شدن کره زمین و موادشیمیایی سمی را می شنوید، دانست. این موارد می توانند استرس را در شما ایجاد کنند ، خصوصاً به این دلیل که احساس می کنید هیچ کنترلی بر آن وقایع ندارید.
حتی اگر بلایا به طور معمول وقایع بسیار نادری هستند ، پوشش زنده آنها در رسانه ها ممکن است باعث شود که گویی احتمال وقوع آنها بیش از آنچه در واقعیت هستند ، باشد. دیگر پاسخ به استرس چیست همچنین می تواند ترس ها و نگرانی هایی، از جمله اینکه نگران باشید در پروژه کاری یک پروژه را به پایان نبرید یا در ماه جاری پول کافی برای پرداخت صورتحساب خود نداشته باشید.
موارد مختلف استرس چیست؟
نگرش ها و برداشت ها نگاه شما به جهان یا یک موقعیت خاص می تواند تعیین کند که آیا باعث ایجاد استرس می شود. به عنوان مثال ، اگر دستگاه تلویزیون شما به سرقت رفته باشد و این نگرش را داشته باشید که “مشکلی نیست ، شرکت بیمه من هزینه جدیدی را پرداخت می کند” ، استرس شما بسیار کمتر از این خواهد بود که فکر کنید “تلویزیون من از بین رفته است و من” هرگز آن را پس نخواهم گرفت! اگر دزدها به خانه من برگردند تا دوباره سرقت کنند چه؟
به همین ترتیب ، افرادی که احساس می کنند کار خوبی در محل کار خود انجام می دهند تحت تأثیر یک پروژه بزرگ آینده کمتر از کسانی که نگران بی کفایتی خود هستند ، تحت فشار قرار می گیرند.
انتظارات غیرواقعی نیز می توانند یکی از علل دیگر در پاسخ به سوال استرس چیست است. توجه کنید هیچ کس کامل نیست. اگر شما انتظار دارید که همه کارها را به طور مداوم انجام دهید ، مقصر هستید که وقتی همه چیز مطابق انتظار پیش نمی رود احساس استرس کنید.
تغییر دادن جوابی دیگر برای درک معنی استرس چیست می باشد. هر تغییر اساسی در زندگی می تواند استرس زا باشد – حتی یک اتفاق شاد مانند عروسی یا ارتقا شغل. حوادث ناخوشایندتر مانند طلاق ، شکست اقتصادی بزرگ یا مرگ در خانواده می تواند منابع قابل توجهی از استرس باشد.
سطح استرس شما براساس شخصیت و نحوه پاسخگویی شما به موقعیت ها متفاوت خواهد بود. برخی از افراد همه چیز را همان لحظه پشت سر می گذارند. از نظر آنها ، استرسهای کاری و استرسهای زندگی فقط دست اندازهای جزئی در جاده زندگی هستند. اما برخی دیگر به معنای واقعی کلمه خود را بیمار می کنند.
تأثیرات استرس چیست (بر سلامتی شما)
عوارض استرس و فشار عصبی چیست؟ هنگامی که در یک وضعیت استرس زا هستید ، بدن شما یک پاسخ فیزیکی را شروع می کند. سیستم عصبی شما دوباره شروع به کار می کند و هورمون هایی را ترشح می کند که شما را برای جنگیدن یا بلند شدن آماده می کند. این پاسخ “جنگ یا فرار” نامیده می شود.
به همین دلیل است که وقتی در یک موقعیت استرس زا هستید ، ممکن است متوجه شوید که ضربان قلب شما بالا می رود ، تنفس شما تندتر می شود ، عضلات شما متشنج می شوند و شروع به تعریق می کنید. این نوع استرس کوتاه مدت و موقتی است (استرس حاد) و بدن شما معمولاً به سرعت از آن بهبود می یابد.
دیگر عوارض استرس چیست؟
اما اگر سیستم استرس شما برای مدت طولانی فعال باقی بماند (استرس مزمن) ، می تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی تر یا تشدید شود. هجوم مداوم هورمون های استرس می تواند ساییدگی زیادی بر روی بدن شما ایجاد کند و باعث پیرتر شدن سریع آن و مستعد بیماری شود.
اگر مدت کوتاهی استرس داشته باشید ، ممکن است برخی از این علائم جسمی را مشاهده کنید:
- سردرد
- خستگی
- مشکل خوابیدن
- مشکل در تمرکز
- معده ناراحت
- تحریک پذیری
عوارض جدی تر استرس چیست؟
وقتی استرس طولانی مدت می شود و به درستی برطرف نمی شود ، می تواند منجر به تعدادی از بیماری های جدی تر سلامتی شود ، از جمله:
- افسردگی
- فشار خون بالا
- ضربان قلب غیر طبیعی (آریتمی)
- سخت شدن عروق (تصلب شرایین)
- بیماری قلبی
- حمله قلبی
- سوزش معده ، زخم ، سندرم روده تحریک پذیر
- معده ناراحت – گرفتگی عضلات ، یبوست و اسهال
- افزایش یا کاهش وزن
- تغییر در میل جنسی
- مشکلات باروری
- شعله ور شدن آسم یا آرتروز
- مشکلات پوستی مانند آکنه ، اگزما و پسوریازیس
کنترل استرس می تواند یک تغییر واقعی در سلامتی شما ایجاد کند. یک مطالعه نشان داد که زنان مبتلا به بیماری قلبی اگر تحت یک برنامه مدیریت استرس قرار بگیرند ، عمر طولانی تری دارند.
۱۶ راههای کاهش انواع استرس (دشمن استرس چیست؟)
- تلاش کنید که دید بهتری به زندگی داشته باشید و تمام وقایع را منفی پیشبینی نکنید.
- زمانی از تایم روزانه را به انجام امور مورد علاقه خود اختصاص دهید.
- برای خود برنامهریزی انجام دهید و سعی کنید تمام شرایط را مطابق با آن برنامه پیش ببرید.
- این موضوع را بپذیرید که گاهی اوقات امکان کنترل شرایط را ندارید و باید برخی از مسائل را بپذیرید.
- در برنامه غذایی خود از غذاهای سالم و متعادل استفاده کنید.
- در جهت کاهش استرس به سمت مصرف سیگار و مشروبات الکلی نروید.
- ورزش کردن بهصورت دائم را در برنامه خود قرار دهید. دقت داشته باشید که اگر بدن شما تناسب لازم را داشته باشد، میتواند در برابر استرس مقاومت بهتری داشته باشد.
- از خواب کافی غافل نشوید و بهاندازه کافی استراحت کنید. دقت داشته باشید که گاهی اوقات بسیاری از انواع استرس ناشی از بیخوابی است.
- توانایی نه گفتن را داشته باشید. بسیاری از شرایط سختی که با آنها مواجه میشوید، به دلیل عدم توانایی در نه گفتن است.
- در صورت وجود مشکل از مراجعه به پزشک خودداری نکنید. دقت داشته باشید که بسیاری از استرسها در ابتدا قابل درمان هستند، اما اگر به آنها توجه نکنید، میتوانند مشکلآفرین شوند.
استرس ذهنی سیستم عصبی دلسوز شما را فعال می کند و به بدن شما نشان می دهد که به حالت “جنگ یا گریز” در می آید.در طی این واکنش ، هورمون های استرس ترشح می شوند و علائم جسمی مانند ضربان قلب سریعتر ، تنفس سریعتر و رگ های خونی منقبض را تجربه می کنید.
تمرینات تنفس عمیق می تواند به فعال سازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک کمک کند ، که پاسخ آرامش را کنترل می کند. انواع مختلفی از تمرینات تنفس عمیق وجود دارد ، از جمله تنفس دیافراگم ، تنفس شکمی ، تنفس شکمی و تنفس ضربان دار.
هدف از تنفس عمیق این است که آگاهی خود را بر روی نفس خود متمرکز کنید، و آن را کندتر و عمیق تر کنید. هنگامی که از طریق بینی نفس عمیق می کشید ، ریه های شما کاملاً منبسط شده و شکم شما بالا می رود. این کمک می کند ضربان قلب شما کاهش یابد ، و به شما امکان می دهد آرامش بیشتری داشته باشید.
- گذراندن اوقات با حیوان خانگی راهی آرامش بخش و لذت بخش یکی از راهکارهای کاهش استرس است.
علائم روانی و عاطفی استرس چیست؟
برخی از علائم روانشناختی و عاطفی که ثابت میکنند تحت فشار قرار گرفتهاید عبارتند از:
- افسردگی یا اضطراب
- عصبانیت، تحریک پذیری یا بی قراری
- احساس خستگی، عدم انگیزه یا عدم تمرکز
- مشکل خوابیدن یا خواب زیاد
- افکار رقابتی یا نگرانی مداوم
- مشکلات حافظه یا تمرکز شما
- تصمیم گیریهای بد
چه عواملی میتواند باعث ایجاد استرس در ما شود؟
استرس میتواند ناشی از هرگونه محرک جسمی یا عاطفی و حتی موقعیتی باشد و اصولا افراد با موارد مختلفی از استرس از جمله استرس کار، استرس رابطه یا استرس والدین در طول زندگی خود سر و کار دارند. همانطور که در اواسط این مقاله انواع استرس را به شما معرفی کردیم لازم است تا دوباره ذکر کنم که استرس انواع مختلفی دارد و به مراحل خاصی از زندگی مانند پیری، بارداری و سالهای نوجوانی یا دوران یائسگی نیز مرتبط میشود.
شاید جالب باشد اما کودکان هم حتی میتوانند تحت تاثیر استرس قرار گیرند. حال با توجه به عوامل مختلف و روحی یک فرد استرس میتواند غیرقابل کنترل و یا طاقتفرسا گردد. موارد زیر که در ادامه برایتان ذکر خواهیم کرد نشان دهنده استرس غیرقابل کنترل هستند:
- مشکلات اجتماعی و مالی
- بیماری جسمی یا روحی
- استرس حاصل از شبکههای اجتماعی
- سابقه خانوادگی وجود استرس یا اختلاف خانوادگی
استرس چگونه بر بدن تأثیر میگذارد؟
استرس ابتدا بر احساسات یک فرد تأثیر میگذارد و سپس در او علائم روانی ایجاد میکند. علائم اولیه که استرس در یک فرد ایجاد میکند ممکن است شامل احساسات زیر باشد:
- اضطراب
- عصبی بودن
- حواس پرتی
- گفت و گویی درونی
- نگرانی بیش از حد
- فشار درونی
- تغییر در الگوی خواب
سپس این حالات عاطفی میتوانند ظاهر فرد را هم تحت تأثیر قرار دهند. ممکن است فرد مبتلا به گونه زیر به نظر برسد:
- غیرمعمول مضطرب یا عصبی
- پریشان
- تحریک پذیر یا عصبانی
در واقع با توجه به سطح استرس موجود در یک فرد و مدت زمانی که این روند قرار است در او ادامه پیدا کند، فرد ممکن است علائم شدید عاطفی یا جسمی بیشتری را در این بازه زمانی تجربه کند مانند موارد زیر:
- خستگی بیش از حد
- افسردگی
- داشتن افکاری در خصوص صدمه زدن به خود یا دیگران
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال
- احساس درد یا فشار روی قفسه سینه
- بالا رفتن ضربان قلب
- سرگیجه یا گرگرفتگی
- عجله یا بیقراری
- تنگی نفس
- احساس خفگی
البته لازم به ذکر است که در اکثر موارد این علائم ذکر شده بسیار جزئی هستند و نمیتوانند صدمات جدی بر یک فرد ایجاد کنند. در صورت شدیدتر یا زیادتر شدن شدت آنها دیگر زمان آن فرا میرسد تا به دنبال کمکهای پزشکی باشید.
در صورت مواجهه با استرس چه زمانی باید با پزشک تماس بگیریم؟
درصورتی که قادر به شناسایی منشا استرس خود نیستید و یا اینکه علائم در شما خیلی پررنگ و قابل مشهود هستند دیگر زمان آن است تا با با پزشک خود تماس بگیرید.
- گر با استفاده از کمک دوستان، خانواده و مشاوران خود نتوانستید ریشه و منشاء اصلی استرس خود را شناسایی کنید باید به سراغ یک پزشک بروید.
- گاهی در پشت پرده استرسی که از آن رنج میبرید یک دلیل پنهان وجود دارد و به منظور کشف این دلیل لازم است تا از یک مشاور کمک بگیرید و همچنین لازم به ذکر است که بعد از صحبت کردن با یک مشاور، پزشک نیز میتواند شخص مناسبی به منظور درمان علائم استرس شما باشد.
- بدانید که هر چه زودتر از یک راهحل مناسب در این راستا کمک بگیرید به نفع شما خواهد بود و باعث میشود تا زودتر از شر این حس مزاحم خلاص شوید. همچنین اگر علائم جسمی دارید که به نظر می رسد ارتباط چندانی با استرس موجود در شما ندارند باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
اگر استرس شما منجر به بروز هر یک از عوامل زیر شود باید فوراً با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیکترین بیمارستان اطراف خود رجوع کنید:
- افکار آسیب رساندن به خودتان
- افکار آسیب رساندن به دیگران
- درد موجود در قفسه سینه
- وجود ضربان قلب سریع
- سردرد
تکنیکهای مدیریت استرس
شما همواره میتوانید برای جلوگیری از استرس اقدام کنید و سعی داشته باشید تا بر آن غلبه کنید.حال به منظور مدیریت استرس و کنترل هرچه بهتر آن ما به شما راهکارهایی در ادامه معرفی خواهیم نمود:
- اهداف و محدودیتهای واقع بینانهای برای خود تعیین کنید.
- حداکثر سعی خود را کنید تا از مسائل ناچیز یا نسبتاً بیاهمیتی که از اطرافیان خود میشنوید ناراحت نشوید.
- در کلاسهای مدیریت استرس، مدیریت زمان، یا کنترل خشم شرکت کنید.
- فعالیتهایی را که از آنها لذت میبرید را پیدا کنید و زمانی را به منظور تخصص یافتن در آنها اختصاص دهید.
- در تمرینات بدنی منظم شرکت کنید.
- از مصرف الکل و کافئین اجتناب کنید .
- به زندگی نگاه مثبت داشته باشید.
- به خاطر کارهای خوبی که هر روز انجام میدهید از خودتان سپاسگذاری کنید.
استرس را بشناسید
استرس یکی از مشکلات بسیار رایج این روزهای زندگی افراد محسوب میشود. استرس بدون توجه به جنسیت و سن ممکن است به هر دلیل به وجود آید و در انواع گوناگون مشاهده شود. در این بین، شما باید با علائم استرس بیش از حد آشنایی داشته باشید تا بتوانید برای درمان استرس شدید اقدامات لازم را انجام دهید. ممکن است این سؤال برای شما ایجاد شود که استرس از چیست؟ دلایل زیادی برای ایجاد استرس وجود دارد؛ بسیاری از مسائل همانند طرز فکر، باور، دیدگاه و مشکلات روحی و گاها جسمی افراد بدین ترتیب باعث بروز انواع استرس میشود.
همچنین بسیاری از فرآیندهای زندگی افراد را مختل میسازد و به همین دلیل است که استرس میتواند در انواع گوناگون و به طور شدید گاها مشاهده شود. شما برای درمان استرس شدید باید هر چه سریعتر وارد عمل شوید؛ چرا که هرچه استرس به قول معروف در سبک زندگی، شخصیت و جسم افراد کهنهتر شود قطعا درمان آن شما را با مشکلات بالاتری روبهرو خواهد کرد. خاطر نشان میکنیم که به واسطه استرس بسیاری از هدفهای زندگی افراد از بین میرود و انسان بدین شکل ممکن است با بی انگیزگی مواجه شود. قطعا این بیانگیزگی میتواند پیامدهای فوقالعاده وحشتناکی داشته باشد.
راه درمان استرس شدید را پیدا کنید
زمانی که شما بتوانید این موضوع را برای خود روشن کنید که استرس از چیست آنگاه علائم استرس بیش از حد را نیز خواهید شناخت. همچنین برای درمان استرس شدید به دنبال راه چاره خواهید بود؛ چرا که اگر استرس درمان نشود صددرصد میتواند به واسطه پیامدهای سنگینی که دارد مشکلات روحی و روانی و حتی جسمی بسیار خطرناکی را برای شما به وجود آورد. توجه داشته باشید بسیاری از افرادی که دچار استرس شدید هستند عموما با یک سری احساسهای آزاردهنده ساعات خود را میگذارند.
این احساسات به ناامیدی منتهی میشود. ناامیدی نیز باعث حرکات وحشتناکی در زندگی میگردد؛ چرا که در این بین شما انواع خشم و عصبانیت را میتوانید در رفتار این گونه افراد احساس کنید.اینچنین است افرادی که استرس شدید دارند را در بسیاری از شرایط به عنوان افراد افسرده میشناسند. چنانچه افراد به دنبال راه درمان نباشند و آن را جدی نگیرند و راه درمان آن را شروع نکنند چه بسا با انواع بیماریهای جسمی روبهرو نشوند و به همین ترتیب ما به این افراد توصیه میکنیم که از استرس خود را بشناسند و به فکر راه درمان باشند.
چنانچه به هر دلیل با علائم استرس بیش از حد روبهرو باشند، هر چه سریعتر باید به درمان استرس شدید اقدام کنند؛ چرا که این روزها با پیشرفت تکنولوژی به راحتی میتوانند راهکارهای مناسبی را برای درمان استرس مورد استفاده قرار دهند.
استرس آنچنان هم بد نیست
زمانی که شما متوجه شوید استرس از چیست راحتتر خواهید توانست به درمان آن اقدام کنید؛ چرا که در این بین بعضی از استرسها مضر نیستند. باید به این نکته کلیدی توجه داشته باشید که چنانچه افراد مقداری استرس را در فرایند زندگی خود دنبال نکنند، نخواهند توانست در زندگی خود نظم لازم را نیز جدی بگیرند. بدین ترتیب انواع فعالیتهای افراد با سرعت عمل قابل توجهی مواجه نخواهد شد. به همین دلیل است که شما نمیتوانید استرس را یک فرایند مطلقا آسیبزا و مضر در نظر بگیرید. با مشخص کردن نوع استرس خود خواهید توانست ماهیت اصلی آن را بشناسید؛ چرا که برخی استرسها و اضطرابها لازمه زندگی هستند تا افراد بتوانند به نحوی به برنامهریزی منظمی بپردازند و طبق آن به اهداف خود فکر کنند.
به چه دلیلی استرس به وجود میآید
توجه داشته باشید که استرس به وسیله علتهای خاصی به وجود میآید. یکی از اینها دلایل سبک زندگی افراد است. به این دلیل که شما با توجه به روشن شدن نوع استرس خود خواهید توانست آن را شناسایی کرده و چنانچه استرس شدیدی داشته باشید به فکر درمان استرس شدید خود باشید. اما مشاهده شده است بسیاری از افراد به خاطر فرایندهای خاصی مانند طلاق و یا حتی گاها ازدواج ممکن است دچار استرس شوند. همچنین به خاطر انواع مشکلات خانوادگی مانند مشکلات مالی با استرسهای شدید و گوناگونی مواجه شوند.
اگر هر چه سریعتر به فکر درمان استرس شدید نباشید این استرسها میتواند عواقب بسیار بدی را به وجود آورد؛ چرا که افراد در جامعه اگر ذهن آرامی نداشته باشند، صد درصد برای جامعه آسیبهای فراوانی را ایجاد خواهند کرد. البته بسیاری از محدودیتها به لحاظ جغرافیایی و یا حتی محدودیتهای مالی میتواند یکی از دلایل استرس به حساب آید؛ چرا که سبک زندگی افراد با یکدیگر متفاوت است.
چنانچه شما نتوانید سبک زندگی خود را مدیریت کنید بدون شک با وجود عوامل استرسزا زندگی شما نخواهد توانست روال عادی خود را به دست گیرد. این چنین است که بسیاری از نکات و باورهای مثبت را نخواهید توانست به شکلی کاملا خاص احساس کنید و همیشه ذهن شما با انواع تنش روبهرو خواهد بود.
همه چیز را جدی نگیرید
اما به این نکته نیز توجه داشته باشید که استرس به واسطه فشارهای بسیار خاص روحی میتواند روی جسم بدن نیز تاثیرات بسیار شدید و مضری را وارد آورد؛ چرا که انواع استرس شدید به راحتی باعث از دست رفتن ثبات و ساختار اصلی بدن میشود و همچنین در برخی از اوقات شما ممکن است با وجود استرس به دردهای خاصی مانند دردهای شدید میگرنی و یا دردهای عضلانی در بدن روبهرو شوید و همان گونه که میدانید تمامی دردها منبع و منشأ خاصی دارند. استرس نیز به عنوان یک منبع اصلی شناخته میشود و بدین ترتیب شما بهتر است درمان استرس شدید را جزء ضرورترین درمانها قرار دهید.
گوشه گیر نباشید
طبق موارد گفته شده برای این که بتوانید به نحو احسن همیشه جوان، سرزنده و شاداب بمانید از انواع استرس که منبع اصلی بسیاری از بیماریها است شدیدا دوری کنید؛ چرا که در غیر این صورت استرس در سبک زندگی شما جز به تباهی چیز دیگری را نخواهد توانست تبدیل کند. پس تا حد امکان برای درمان استرس شدید به دنبال تکنیکها و راهکارهای مناسب باشید. به این دلیل که شما اگر نتوانید این نکته را برای خود روشن کنید که تمامی مسائل و قضای زندگی آنچنان مهم و جدی نیست که شما بخواهید به وسیله آن زندگی را برای خود و اطرافیان تلخ کنید تا حدودی از بروز انواع استرس جلوگیری کردهاید.
به دنبال شغل مناسب باشید
اما یکی از دلایلی که افراد به واسطه آن بسیار به دنبال درمان استرس شدید هستند به خاطر انواع استرس کاری است؛ چراکه این نوع استرس در گروه رایجترین انواع استرس قرار گرفته است. به هر حال راضی نبودن از منبع درآمد باعث میشود که انسان همیشه با مشکلات مالی بسیاری دستوپنجه نرم کند.
به همین دلیل استرس کاری از جمله استرسهای بسیار شایع محسوب میگردد که در برخی از اوقات مشاهده شده است به خاطر وجود ساعتهای کاری طولانی افراد نتوانسته ظرفیت خود را بالا ببرند و این چنین تنها به دنبال درمان استرس شدید بودهاند. البته برخی از سوء تفاهمها و تبعیضهای جنسیتی نیز باعث میشود که انسان به طور ناخودآگاه با استرس روبهرو شود و به همین دلیل همیشه دنبال یک شغل کاملا مناسب برای خود باشید؛ چرا که شغل یکی از مهمترین مسائل بهروز زندگی است که شما بیشتر زمان خود را با آن سپری میکنید، پس اگر رضایت کافی نداشته باشید نخواهید توانست به بازدهی بالا در شغل کار خود فکر کنید.
اعتماد به نفس خود را بالا ببرید
بسیاری از انواع استرسهای شدید نیز به خاطر وجود انواع بیماری به وجود میآید. اما اگر شما روحیه و خونسردی خود برای بروز انواع بیماری حفظ کنید، صددرصد روحیه بالای شما باعث خواهد شد تا روند درمان به شکل مناسب تری طی شود و به درمان سریع نیز منجر خواهد شد. البته نمیتوان اعتماد به نفس پایین را یکی از دلایل استرس به حساب نیاورد؛ چرا که اعتماد به نفس تاثیر بسیاری روی ساختار ذهنی انسان میگذارد و هرگونه پایینبودن اعتماد به نفس بدون شک باعث وجود استرس و اضطراب میگردد.
به همین خاطر سعی کنید، اعتماد به نفس خود را همیشه بالا ببرید و تا حد امکان در سیر اتفاقات گذشته نباشید که دچار احساس گناه شوید؛ چرا که احساس گناه انسان را با ناامیدی روبهرو میکند و این موارد جزء موارد کلیدی برای بروز انواع استرس محسوب میشود.
درمان استرس شدید را جدی بگیرید
چیزی که نمیتوان آن را نادیده گرفت قدرت ذهن و باور است و زمانی که شما قادر نباشید ذهن خود را مدیریت کنید، استرس به شکل ویژه باعث خواهد شد که شما به واسطه عدم تمرکز نتوانید در شغل و زندگی خود موفق باشید. اگر از انواع باور و نگرش منفی دوری کنید صددرصد به انواع استرس شدید دچار نخواهید شد و دیگر لازم نیست به فکر درمان استرس شدید باشید؛ چراکه ماهیت اصلی زندگی با فراز و نشیبهای بسیاری روبهرو است که اگر شما بخواهید این موارد را جدی بگیرید تنها به استرس و اضطراب دامن زدهاید. همانگونه که شاید شما بهتر بدانید استرس میتواند ضربان قلب شما را به شدت بالا آورده و حتی انواع مشکلات گوارشی، سردرد و بیخوابی را به وجود آورد.
جمعبندی
به طور کامل با استرس چیست و عوامل موثر بر درمان سریع استرس آشنا شدیم. اگرچه ممکن است استرس و اضطراب در محل کار و زندگی شخصی شما بوجود آید ، اما روشهای ساده بسیاری برای کاهش فشار وارده وجود دارد. این نکات اغلب شامل دور شدن ذهن از منبع استرس است. ورزش، هوشیاری، موسیقی و صمیمیت جسمی همه می توانند در رفع اضطراب موثر باشند همچنین تعادل کلی کار و زندگی شما را بهبود می بخشند.
برخی از سوالات رایج
استرس چیست؟
استرس یک عکس العمل فیزیکی در برابر هر اتفاقی است که بدن نیاز به واکنش دارد. بدن انسان، این واکنش را در احساسات، فیزیک و ذهن فرد ایجاد میکند.
استرس مضر و مشکلات استرس چیست؟
وقتی که بر اثر اتفاقی، فشار روانی که فرد تجربه میکند بالا برود تا حدی که عملکرد وی را مختل کند «استرس مضر» است.
دلایل عمده فشار روانی و استرس چیست؟
تاثیر تغییرات جدی سبک زندگی در استرس چیست
نقش فشارهای محیطی در استرس چیست
نقش محرکهای اجتماعی در استرس چیست
محدودیتها
نظرات شما عزیزان: