مراحل بازاریابی
بازاریابی در کسب و کارهای مختلف انواع گوناگونی دارد که می‌تواند بسته به نوع هر کسب و کار کمی متفاوت باشد اما در بیشتر موارد این اصول به‌صورت یکسان هستند و داشتن درک کلی از اصول بازاریابی می‌تواند کمک زیادی به شما و کسب و کارتان داشته باشد تا بتوانید مراحل توسعه‌ی کسب‌وکارتان را سریع تر و اصولی‌تر دنبال کنید. پیروی از این اصول باعث می‌شود شما و کسب و کارتان رشد سریعی را تجربه کنید و رقیبان سنتی خود را کنار بزنید. البته درنظر داشته باشید که برای گرفتن نتیجه، بهتر است تمامی این اصول در کنار هم و توأمان انجام شوند. بهترین روش بازاریابی چیست؟
البته اگر می‌خواهید در زمینه‌ی بازاریابی به‌روزترین اطلاعات را داشته باشید بهتر است وب‌سایت‌هایی مانند «هاب اسپات» و «مجله‌ی فوربز» را دنبال کنید تا اطلاعات شما دائم آپدیت شود و بیشترین بازده را در بازاریابی خود داشته باشید.
در ادامه، مراحل بازاریابی را به شکل مفصل توضیح داده‌ایم تا با استفاده از آن بتوانید کسب‌وکارتان را به پیشرفت چشم‌گیری برسانید.
۱ـ مشخص کردن هدف کسب و کار در بازاریابی
بعد از این که تصمیم به شروع بازاریابی در سازمان گرفته شد قبل از هر کاری هدف و چشم انداز شرکت را از بازاریابی مشخص کنید تا بدانید دقیقاً به چه چیزی باید برسید؟!
هدف هر سازمان می‌تواند متفاوت و منحصربه‌فرد باشد؛ به‌طور مثال ممکن است هدف یک شرکت اپراتور که به‌تازگی وارد بازار شده است این باشد که تعدادی از کاربران، صرفاً با این اپراتور آشنایی اولیه پیدا کنند و اصلاً قرار نیست هیچ سود مادی را برای شرکت به‌همراه داشته باشند. اما در یک شرکت دیگر ممکن است بازاریابی به‌منطور فروش بیشتر یک محصول قدیمی شروع شود.
پس بهتر است در هر سازمان و شرکتی که فعالیت می‌کنید ابتدا هدف سازمان را بررسی و مشخص کنید و سپس متناسب با آن هدف، شروع به برنامه ریزی و صرف هزینه کنید. اگر قرار است کسب و کار شما رشد کند و به توسعه‌ی پایداری برسد باید هدف اصلی و هدف‌های جزیی آن مشخص باشند که اولین گام بازاریابی است.
شاید از خود بپرسید که هدف‌های جزیی سازمان چیست؟! منظور از هدف جزیی سازمان، هدف‌هایی است که برای هر بخش به‌طور مجزا تعریف می‌شود و کارمندان آن بخش باید طی مدت زمانی خاص به آن دست یابند.
به‌عنوان مثال، برای واحد فروش این‌گونه هدف می‌گذاریم که تا ماه آینده باید تعداد فروش محصول نسبت به ماه قبل دو برابر شود. به این آماری که برای هر قسمت مشخص می‌شود در بازاریابی اینترنتی KPI می‌گویند که به معنای سنجش کارهای انجام شده است.
به عقیده‌ی کارشناسان بازاریابی اینترنتی، وجود KPI در بازاریابی سازمان می‌تواند مسیر رشد کسب و کار را هموارتر کند چراکه این داده‌های مشخص، هدف کسب و کار را به سادگی برای کارمندان شرح می‌دهند و آنان را برای رسیدن به آن هدف تشویق می‌کنند.
بهتر است در هر ماه جلساتی را مشخص کنید و از همه‌ی کارمندان بخواهید که در این جلسات شرکت کنند و داده‌های بدست آمده را به اشتراک بگذارید. این کار باعث تعامل بیشتر کارمندان در بازاریابی می‌شود و به کسب نتایج بهتر می‌انجامد.
۲ـ الویت بندی اهداف سازمان
بعد از آن که در سازمان اهداف‌تان را مشخص کردید بهتر است اولویت اهداف را نیز مشخص کنید. اگر شما به‌عنوان مدیر مجموعه فعالیت دارید قطعاً فرصت نمی‌کنید تمامی اهداف مشخص شده را بررسی کنید و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنید پس سعی کنید با مشورت از شخصی که بازاریابی مجموعه را به‌دست گرفته است، اهدافی را زیر ذره‌بین قرار دهید که اهمیت بیشتری برای شما و سازمان‌تان دارد. شاید با خود بگویید که پس تکلیف بقیه‌ی اهداف سازمان چه می‌شود و دقیقا چه کسانی و به چه شکلی می‌خواهند دیگر اهداف سازمان را ساماندهی کنند.
در مقاله اهمیت کار تیمی در وب‌سایت دکتر ویز بدین موضوع پرداختیم که اگر در شرکت و یا سازمان‌تان بتوانید کار تیمی را فرهنگ سازی کنید مجبور نیستید که هر روز و هر ماه نگران‌های کارهای عقب افتاده‌ی شرکت‌تان باشید این موضوع کمک می‌کند که کارمندان نیز وظایف‌شان را بهتر بشناسند و همچنین در حل مشکلات شرکت شما احساس وظیفه کنند. الویت بندی اهداف سازمان از گام های بازاریابی محسوب می‌شود.
مراحل بازاریابی تعداد کاملاً مشخصی ندارد اما قرار است در ادامه‌ی مطلب ۴ مرحله‌ی دیگر از مراحل بازاریابی را برای شما بررسی کنیم که انجام همه‌ی این مراحل می‌تواند کسب و کار شما را به موفقیت برساند. بازاریابی اصولی و درست برابر است با فروش بیشتر محصولات و خدمات سازمان شما.
۳ـ تحقیقات بازار
شاید برای شما جالب است که بدانید حتی شرکت‌های بزرگی مانند اپل و سامسونگ قبل از شروع ساخت هر محصول جدیدشان، هزینه‌های زیادی می‌کنند تا تحقیقات بازار را به درستی انجام دهند و در نهایت، نیاز واقعی بازار را طراحی کنند.
به گفته‌ی یکی از بزرگترین افرادی که در زمینه‌ی بازاریابی فعالیت می‌کند، کوچکترین خطا و بی‌دقتی در قسمت تحقیقات بازار باعث می‌شود تا سازمان محصولی را روانه‌ی بازار کند که نیاز اصلی بازار نیست و هر چقدر هم از تکنیکهای فروش در بازاریابی برای آن محصول استفاده شود، آن محصول یا خدمت به موفقیتی دست پیدا نمی‌کند.
البته شاید اولویت‌بندی اهداف سازمان کمی برای شما سخت باشد که توجه به موارد زیر می‌تواند این اولویت‌ها را برای شما واضح‌تر و مشخص‌تر کند.
- وضعیت فعلی بازار هدف
- نیاز بازار
- بخش‌بندی مشتریان
- نیازهای مشتریان
- رفتار مشتریان و کاربران
- تاریخ‌چه‌ی بازار هدف‌تان
- ظرفیت و سرمایه‌ی شما در بازار هدف
- نمونه‌های مشابه شما که با شکست مواجه شده‌اند
- آنالیز رقیبان
دقت به تمامی این موارد می‌تواند چشم انداز روشنی را به کسب و کار شما ارائه دهد. اگر در مباحث بازاریابی محتوایی، دانش کمی داشته باشید متوجه می‌شوید که این موارد همان پرسونای مخاطبی است که در مباحث بازاریابی محتوایی به آن پرداخته می‌شود و بسیار ارزشمند است.
بعد از این‌که موارد بالا را بررسی کردید و محصول یا خدمتی را روانه‌ی بازار کردید، می‌بایست دقت داشته باشید که بازاریابی اصلی تازه شروع شده است و باید از روش بازاریابی حضوری و اینترنتی استفاده کنید تا فروش محصول یا خدمات‌تان راضی کننده باشد. یکی از مراحل بازاریابی بسیار مهم، بعد از انجام تحقیقات بازار، «نحوه‌ی معرفی محصول» است که در یک مقاله‌ی جدا به‌صورت کامل به آن پرداخته‌ایم و جدیدترین روش‌های آن را به شما گفته‌ایم.
تیم مارکتینگ شما باید تیم قدرت‌مندی باشد که توانایی اجر کردن کمپین‌های بازاریابی و تبلیغاتی را داشته باشد. این تیم بهتر است از مجموعه افراد مجربی تشکیل شده باشد که تجربه‌ی موفقی در بازاریابی دیجیتالی و اینترنتی داشته‌اند.
۴ـ شناسایی و یافتن کانال‌های بازاریابی
اگر قرار است به‌درستی مراحل بازاریابی را طی کنید این قسمت را جدی بگیرید. فرقی نمی‌کند که شما قصد دارید بیشتر بودجه‌ی بازاریابی‌تان را صرف بازاریابی سنتی کنید یا برای بازاریابی اینترنتی هزینه کنید. همه‌ی ما می‌دانیم که هزینه‌های بازاریابی کم نیستند و بسیار مهم است که این هزینه مدیریت شود و به‌درستی خرج شود.
امروزه کانال‌های زیادی برای بازاریابی وجود دارد و به شدت مهم است که این کانال‌ها را به‌درستی انتخاب کنید. کانال‌های انتخابی شما می‌توانند تأثیر بسیار زیادی بر روی موفقیت یا عدم موفقیت بازاریابی کسب‌وکار شما داشته باشد.
پس سعی کنید در ابتدای کار، سنتی بودن یا اینترنتی بودن بازاریابی خود را مشخص کنید و حتی اگر قرار است به هر ۲ شکل سنتی و اینترنتی، بازاریابی خود را انجام دهید بهتر است مشخص کنید که هر کدام قرار است چند درصد از کل بودجه‌ی شما را به خود اختصاص دهند. پس سعی کنید شفافیت هزینه‌های مالی را برای خودتان و تیم مارکتینگ‌تان انجام دهید تا مشکلات شما به حداقل برسد.
شاید این کانال‌های بازاریابی برای شما هنوز به‌صورت واضح مشخص نشده‌اند برای همین چند مثال می‌زنیم تا به‌طور کامل این موضوع را متوجه شوید. فرض کنید شما یک مجموعه‌ی آموزشی دروس کنکور هستید که می‌خواهید در زمینه‌ی تولید ویدئوهای باکیفیت آموزشی فعالیت کنید.
پس با توجه به این‌که شما ویدئو تولید می‌کنید قطعاً قرار دادن بعضی از این ویدیوها در پیج‌های اینستاگرامی کمک می‌کند که شما بیشتر دیده شوید و حتی اگر تبلیغات زیادی هم در این شبکه‌ی اجتماعی انجام دهید ضرری نخواهید کرد و کانال مناسبی را برای بازاریابی خود انتخاب کرده‌اید. اما در مقابل فرض کنید که شما یک تولید کننده‌ی آرد باکیفیت هستید که می‌خواهید آرد خود را به نانوایی‌های شهرتان بفروشید؛ حالا به نظر شما اگر روش قبل استفاده کنیم و سراغ اینستاگرام برویم موفق می‌شویم؟
قطعاً جواب منفی است و با این کار فقط هزینه‌ی بازاریابی را دور ریخته‌ایم اما اگر برای فروش آرد به‌سراغ پیدا کردن شماره موبایل نانوایان شهر برویم و با یک پیامک جذاب آن‌ها را دعوت به خرید آرد کنیم به‌نظر شما احتمال موفقیت‌مان بیشتر نمی‌شود؟
البته چگونگی همین پیامک زدن نیز می‌تواند در میزان موفقیت ما نقش زیادی داشته باشد؛ برای مثال سعی اگر در پیامک خود یک ارزشی ارائه کنید(مثلاً ارائه آرد به‌صورت چکی) که شخص نانوا قانع شود که از شما آرد تهیه کند حتما در بازاریابی پیامکی‌تان موفق بوده‌اید.
برای راحتی شما در شناخت کلی کانال‌ها تعدادی از پرکاربردترین کانال‌های بازاریابی را برای شما آماده کرده‌ایم که می‌تواند بسیار مفید باشد.
- تبلیغات تلویزیونی و رادیویی
- ایمیل مارکتینگ
- تبلیغات نیتو یا محلی
- شبکه‌های اجتماعی
- تبلیغات داخل اپ
- اپلیکیشن موبایل
- برگزاری وبینار یا سمینار
۵ـ مشخص کردن بودجه‌ی اولیه بازاریابی یا مارکتینگ
اگر قصد بازاریابی برای محصول یا خدمات شرکت‌تان را دارید بهتر است قبل از شروع این کار مقدار بودجه را مشخص کنید البته اگر شرکت کوچکی هستید بعد از مشورت با متخصصان مارکتینگ و بازاریابی متوجه خواهید شد که در بیشتر موارد بودجه‌ی زیاد و مناسب (به‌شرطی که درست خرج شود) در بازاریابی می‌تواند نقش ویژه‌ای برای میزان موفقیت کمپین بازاریابی شما داشته باشد.
برای مثال یکی از شرکت‌های موفق لبنیات ایران در تابستان ۹۸ در حدود ۱۰ میلیارد تومان هزینه‌ی بازاریابی برای یکی از کمپین‌های خود کرد که شاید این میزان از دارایی کل بسیاری از شرکت‌های دیگر بیشتر باشد اما هدف از این مثال این بود که بدانید هزینه‌های بازاریابی به هیچ وجه کم نیستند و شما به عنوان مدیر یک کسب و کار فقط می‌توانید در بهینه کردن این هزینه‌ها نقش داشته باشید.
البته شاید برای شما جالب باشد که بدانید تیم مارکتینگ و بازاریابی باید برای جز هزینه‌هایی که انجام داده است دلیل موجهی داشته باشد و حتی شرکت‌هایی که هزینه‌های میلیارد دلاری را برای کسب و کارشان دارند، ریز هزینه‌ها را از تیم بازاریابی‌شان می‌خواهند. اتلاف هزینه‌های سازمان موضوعی است که می‌تواند باعث قطع همکاری سازمان با شخص یا تیم بازاریابی شود.
همچنین مشخص بودن بودجه‌ی بازاریابی کمک می‌کند که تیم بازاریابی شما بداند که قرار است با چه بودجه‌ای کار کند و در حین کار انتظار بودجه‌ی بزرگی را نداشته باشد. پس به‌عنوان مدیر مجموعه، تیم بازاریابی‌تان را به قطره چکانی خرج کردن عادت دهید.
۶ـ پیدا کردن تیم مناسب برای بازاریابی
اگر یک تیم خوب برای بازاریابی‌تان داشته باشید تقریباً خیال‌تان جمع است که هزینه‌هایی که برای بازاریابی می‌کنید به شکل درستی خرج می‌شود. جمع کردن یک تیم حرفه‌ای و کاربلد نه‌تنها کار سختی است بلکه ممکن است هزینه‌های زیادی را نیز به شما و شرکت‌تان وارد کند.
نظرات شما عزیزان:
