شناخت خصوصیت پرسشگری ،آموزش مهارت پرسشگری
شاید شما نیز تا کنون این جمله را شنیده باشید که پرسشگری همان کلید رسیدن به دانش است. پرسیدن سوالات نه تنها برای کودکان بلکه حتی برای بزرگسالان نیز موضوعی بسیار پراهمیت تلقی می‌گردد. در توضیحی بسیار ساده می‌توان خصوصیات پرسشگری را اینگونه تعریف کرد که به توانایی یک فرد در زمینه مطرح کردن سوال و به نوعی نقد کردن و جواب خواستن گفته میشود.
البته نباید این موضوع را فراموش کنیم که داشتن این خصوصیت علاوه بر مزایا و محاسنی که دارد گاها نیز می‌تواند آزاردهنده باشد، البته در صورتی‌که اصول پرسشگری را قبل از مطرح کردن هر سوال در نظر نگیرید.
خصوصیات پرسشگری و مطرح کردن سوالات به روشی مناسب و کاملا محترمانه امروزه تبدیل به یکی از هنرهایی شده است که ما تقریبا آن را از دست داده ایم.
در واقع ما تا زمانی که کودک هستیم سوالات زیادی در ذهن خود داریم و تقریباً می‌توان گفت پس از برخورد با هر مسئله جدیدی با پرسیدن سوالاتی که با “چرا” و “چگونه” شروع میشود، بزرگتر‌ها و یا اطرافیان خود را بمباران می‌کنیم. متاسفانه هرچه بزرگ‌تر می‌شویم توانایی ما نیز در پرسیدن سوالات کاهش می‌یابد و به نوعی قدرت پرسشگری خود را از دست می‌دهیم.
با توجه به یک نظرسنجی که اخیرا از ۲۰۰ نفر گرفته شده است ما این موضوع را دریافتیم که والدین حدس می‌زنند که چیزی حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از مکالمات فرزندانشان با دیگران شامل سوال پرسیدن‌های فراوان است.
اما طبق نظرسنجی دیگری که مورد بررسی قرار گرفته است، همین والدین اظهار دارند که تنها ۱۵ الی ۲۵ درصد مکالمات خودشان با دیگران از سوال پرسیدن تشکیل شده است. شاید برای شما هم سوال شده باشد چرا قدرت پرسگری بزرگان نسبت به کودکان اینقدر ضعیف‌تر است؟
حال بیایید با یکدیگر به دنبال جواب درستی برای این مسئله بگردیم. اگر با مرور خاطرات‌مان به روزهای کودکی و دورانی که به مدرسه می‌رفتیم برگردیم، قطعاً متوجه این موضوع خواهیم شد که بیشتر تعریف‌ها، تمجیدها و همچنین پاداش‌هایی که در آن دوران کسب کرده بودیم مربوط به ارائه پاسخ‌های صحیح به افرادی چون معلم و یا والدین خود می‌شد.
خب البته کدام کودک است که از دریافت پاداش و تمجید بزرگان لذت نبرد و همین مسئله نیز باعث پرورش قدرت پرسشگری و توسعه فردی در آن‌ها میشود.
اما اگر دقت کرده باشید در سنین بزرگسالی مثلاً در محل کار اصولا کارکنانی که سوالات زیادی می‌پرسند و سنت‌های شایع کار را زیر سوال می‌برند اغلب به حاشیه رانده می‌شوند، منزوی می‌گردند و یا حتی گاها به عنوان تهدیدی برای اطرافیان‌شان در محل کار تلقی می‌شوند.
شاید بتوان همین موضوع دریافت پاداش و یا تنبیه در اثر سوال پرسیدن را دلیل اصلی تفاوت قدرت پرسشگری میان بزرگان و کودکان دانست. در ادامه این مقاله ما قرار است شما را با مفاهیمی چون اصول پرسشگری، مفهوم پرسشگری و اینکه این قابلیت‌ها در کجا کاربرد دارند آشنا کنیم.
رعایت اصول پرسشگری چه تاثیری بر جواب نهایی دارد؟
در ابتدا باید به دوستانی که قصد دارند با رعایت اصول پرسشگری قدرت سوال پرسیدن خود را ارتقا دهند بگویم که پرسیدن سوالات متداول به ما کمک می‌کند تا به صورت طبیعی به تقویت هوش هیجانی خود بپردازیم که به نوبه خود ما را به پرسشگرهایی حرفهای تبدیل خواهد کرد. در ادامه این مطلب ما از بینش حاصل از تحقیقات علوم رفتاری استفاده خواهیم کرد تا بررسی کنیم چگونه رعایت چارچوب اصول پرسشگری می‌تواند در اخذ جواب نهایی‌ما تاثیرگذار باشد.
-
سوالات خود را واضح مطرح کنید:
شما در هنگام پرسیدن سوال‌هایتان خصوصا از دانش‌آموزان، اگر لکنت زبان نداشته باشید و بین کلمات از فاصله استفاده نکنید تا لازم به مطرح کردن مجدد سوال نگردد می‌توانید پیام جدیت خود در پرسش را به مخاطب خود القا نمایید. همچنین رعایت این اصول باعث میشود عزت نفس شما در حین مطرح کردن سوالات بالاتر رود که تاثیر مثبتی در نحوه پاسخ دادن مخاطب‌تان به شما ایجاد می‌کند.
-
به مخاطب خود فرصت تامل دهید:
بهتر است تا پس از پرسیدن سوال‌تان از دانشجویان و یا مخاطبین خود، زمان کافی برای اندیشیدن و یافتن پاسخ صحیح به آن‌ها بدهید. حتی اگر مخاطب شما نتوانست پاسخ صحیحی به سوال‌تان دهد شما نباید جواب صحیح را به او بگویید، بلکه باید با پرسیدن سوالی دیگر سوال قبلی خود را برای مخاطب ساده‌تر کنید.
-
از ایجاد استرس دوری کنید:
قطعاً سوالاتی که شما در هنگام موقعیت های پرتنش از مخاطب دریافت می‌کنید پاسخ های بسیار ضعیفی هستند. پس برای دریافت جواب های بهتر لازم است اندکی صبر کنید تا پاسخ دهنده بتوانند به دور از هرگونه استرس وقت و تمرکز کافی برای پاسخ دادن به شما داشته باشد.
-
از قدرت سکوت استفاده کنید:
اگر شما قبل از مطرح‌کردن سوال‌تان حداقل ۳ ثانیه مکث کنید، باعث میشود تا تاکید بیشتری بر سوال خود در ذهن مخاطب ایجاد کنید و همچنین تاثیر کلام‌تان را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد. همچنین رعایت‌کردن این نکته باعث میشود تا مخاطب‌تان بتواند راحت‌تر به پرسش‌های شما پاسخ دهد.
-
سوال‌هایی با پاسخ باز بپرسید:
به عنوان یک پرسشگر باید این مسئله را بدانید که نباید سوال‌هایی مطرح کنید که ممکن است مخاطب تنها با پاسخ دادن بله یا خیر آن را به اتمام برساند.
برای جلوگیری از این اتفاق شما باید به مخاطب خود اجازه دهید هر آنچه دوست دارد در پاسخ به سوالات شما جواب دهد. قطعاً استفاده کردن از شیوه سوال پرسیدن با پاسخ باز نتایج پربارتری برای شما در پی خواهد داشت.
-
اجازه ندهید پرسشگری شما حالت بازجویی به خود بگیرد:
سعی کنید تا در حین سوال پرسیدن خود، مخاطب را درگیر تعامل دو طرفه کنید. اگر تنها شما سوال کننده باشید و مخاطب‌تان تنها وظیفه خود را پاسخ دادن به سوالات شما بداند، حالت چندان خوشایندی پیش نخواهد آمد و به اصطلاح شبیه بازجویی میشود. پس برای جلوگیری از این اتفاق باید بگذارید مخاطب‌تان نیز با شما ارتباط برقرار کند.
-
پس از شنیدن جواب بدخلقی نکنید:
وقتی در مورد موضوعی خاص از مخاطب سوال می‌پرسید و جوابی به شما می‌دهد که یا مورد قبول شما نیست و یا صحیح نیست، کار چندان درستی به نظر نمی‌رسد که به پاسخ او اعتراض کنید و یا به هر نحوی عصبانیت یا بدخلقی خود را به او نشان دهید. در مقابل شما باید با استفاده از هوش و ذکاوت خود سوال دیگری از او بپرسید که ممکن است جواب درست‌تری به آن بدهد.
-
هیچگاه پیش داوری نکنید:
اگر نسبت به موضوعی پیش‌داوری داشته باشید ممکن است باعث شود درطول سوال کردن شما از مخاطب‌تان بر روی طرز سوال پرسیدنتان تاثیر بگذارد و هم باعث شود حالت تدافعی به خود بگیرید. همچنین اگر حرفهای مخاطب‌تان را پیش داوری کنید ممکن است در ادامه روند سوال پرسیدن، مخاطب دیگر علاقه چندانی به همکاری با شما نشان ندهد.
-
قدرت شنوندگی داشته باشید:
یک شنونده خوب بودن در طول پرسشگری از مخاطب به این معنی است که با تمام وجود و دقت به حرف‌ها و پاسخ‌های او گوش کنید و همچنین در حین گوش دادن سعی کنید با او ارتباط چشمی و معنوی برقرار نمایید. خود را جای مخاطب‌تان بگذارید اگر شخصی به پاسخ‌های شما توجه نشان ندهد و یا بی‌محلی کند قطعاً دیگر حاضر به ادامه همکاری با او نخواهید بود.
چگونه خصوصیت پرسشگری را در خود ترغیب کنیم؟ (ٖاموزش مهارت شغلی)
اگر شما نیز قصد دارید این خصوصیات را در خود ترغیب و یا بیدار کنید، ابتدا باید بدانید که مفهوم پرسشگری چیست و پس از شناخت آن وارد مراحل دیگر پرورش این خصوصیت در خود شوید.
در واقع می‌توان اینگونه گفت که مفهوم پرسشگری به نوعی دستیابی به اطلاعاتی است که می‌توانند ما را به هدف و یا پاسخ مورد نیازمان برساند.
همانطور که می‌دانید از گذشته‌ها تا کنون مطرح کردن پرسش و دریافت جواب یکی از اصلی‌ترین راههای برقراری ارتباطات بین انسان‌ها محسوب می‌شده است و همچنین دستیابی به پاسخ مورد نظر می‌تواند در زمینه‌هایی چون یادگیری یک مطلب جدید یا حل کردن یک مسئله به ما کمک کند.
برای مثال اگر شما قصد دارید تا در تجارت و یا هر کار دیگری موفق شوید یکی از بهترین و موثرترین راههای ممکن، الگو قرار دادن اشخاص بزرگ و موفق در آن زمینه به خصوص است.
شما می‌توانید با مطالعه مصاحبه‌ها و یا پرسیدن سوال از شخص مورد نظر از تجربیات و و دانش آن‌ها استفاده کنید. در ادامه این مطلب برای شما توضیح خواهیم داد که چگونه می‌توانید خصوصیات پرسشگری را در خود تقویت کنید.
-
مدتی آرام بنشینید و تفکر کنید:
نقش خود را به عنوان یک فرد در محل کار، سازمان، خانواده و یا هر جای دیگر بسنجید. سپس به خود اجازه دهید که سوالاتی در رابطه با این حوزه از زندگیتان در ذهنتان ایجاد شود و سپس آن‌ها را بر روی یک کاغذ بنویسید.
قانون خاصی برای نوشتن این سوالات وجود ندارد، تنها باید توجه کنید که آنچه بر روی کاغذ می‌نویسید اظهارات، توضیحات، شکایات یا مشاهدات شما نباشد و فقط و فقط سوالات ایجاد شده ذهن خود را بنویسید.
پس از مدتی از انجام این کار توقف کنید و به هر آنچه که نوشته اید نگاه کنید. اینکه شما هر بار تلاش کنید تا چنین سوالاتی را در رابطه با زندگی خود طراحی کنید باعث میشود روی ذهن شما اثر مثبت گذاشته و به نحوی قدرت پرسشگری شما را تقویت می‌کند.
-
از چرا/چه میشود / چگونه /استفاده کنید:
استفاده از این قبیل سوالات که با کلمات ساده و ابتدایی چون؛ چرا، چه میشود و چگونه شروع می‌شوند، می‌تواند برای شروع تقویت مهارت های فردی در شما بسیار مفید و کارآمد باشد.
-
مدتی با سوال‌هایتان زندگی کنید:
در راه یافتن پاسخ سوال‌هایتان اصلا عجله نکنید، بگذارید تا معنای دقیق این سوالات را با تک تک سلول‌های بدن‌تان درک کنید. در این مرحله شما باید سعی کنید تا سوالاتی که مطرح کرده‌اید را دوست داشته باشید. همچنین نباید به دنبال پاسخ‌هایی باشید که نمی‌توانید به آن‌ها جواب دهید.
-
سوالاتتان را به اشتراک بگذارید:
اینکه بتوانید در مورد سوالاتی که در ذهن خود دارید با دوستان و همکاران خود صحبت کنید به نحوی باعث تعمیق روابط شما می شود. شما با به اشتراک گذاشتن این مطالب به دوستان خود نیز این جرأت را می‌دهید تا آن‌ها نیز سوالات موجود در ذهنشان را با شما مطرح کنند.
-
به تمرینات خود در زمینه طرح سوال ادامه دهید:
طرحی سوال را به بخشی از تمرین هر روزتان تبدیل کنید. اگر این مسئله را جدی بگیرید و با صبر و حوصله روی آن کار کنید، پس از مدتی متوجه خواهید شد که شما با طراحی و دریافت پاسخ از این سوالات می‌توانید در آینده‌ای نه چندان دور زندگی و عملکرد خود را در جهتی مثبت تغییر دهید.
نتیجه‌گیری:
در این مقاله برای شما به توضیح مفهوم پرسشگری(تعریف پرسشگری) و ضرورت مهارت اموزی پرداختیم و اصول پرسشگری به صورت صحیح را برای شما شرح دادیم. اگر قصد تقویت قدرت پرسشگری در خود و یا فرزندانتان را دارید باید این نکته را بدانید که یک پرسشگر موفق کسی است که به صورت انتقادی فکر کند و سپس سوال خود را در قالب یک پرسش اصولی مطرح سازد.
همچنین این نکته را فراموش نکنید که در حین مطرح کردن و پرسیدن سوال‌هایتان باید اصول پرسشگری را در نظر بگیرید و نگذارید به هر نحوی سوال پرسیدن شما باعث آزرده خاطر شدن دیگران گردد.
برخی از سوالات رایج:
۱. رعایت اصول پرسشگری شامل چه مواردی می شود؟
۱. سوالات خود را واضح مطرح کنید.
۲. به مخاطب فرصت تامل دهید.
۳. از استرس دوری کنید.
۴. از سکوت استفاده کنید.
۵. سوال های باز پاسخ بپرسید.
۲. خصوصیت پرسشگری به چه معناست؟
توانایی یک فرد در جهت پرسیدن سوال های مختلف درباره موضوعات مختلف را شامل می شود که این موضوع در مواردی برای همه افراد خوشایند نیست.
۳. اصول پرسشگری چه تاثیری در یک مذاکره دارد؟
پرسیدن سوال های مختلف در مرحله اول باعث تعامل بیشتر با افراد و در مراحل بعدی باعث فهم بیشتر مباحث مورد سوال می شود.
نظرات شما عزیزان:
