مفهوم سبد مهارت ، شیوه کمک سبد مهارت به ما

اگر به قرن‌‌ های گذشته نگاه کنیم، افراد معمولاً با شغل و اصطلاحا سبد مهارت خود شناخته می‌‌ شدند. در واقع وقتی صحبت از یک شخص می‌‌ شد برای آن که همه او را بشناسند، به شغل او اشاره می‌‌ شد. امروزه دیگر چنین عنوان‌‌ هایی اهمیت ندارد، اما این مسئله که یک فرد چه توانایی‌‌ هایی دارد، هنوز هم مطرح است.

مهارت یا توانایی افراد در استفاده از یک دانش خاص، موضوعی است که امروزه ذهن بشر را بسیار بیشتر از پیش به خود مشغول کرده است. برای مثال همه ما با شروع سال جدید سعی می‌‌ کنیم تا ویژگی‌‌ های خود را ارتقاء دهیم و مهارت‌‌ های جدید به خود اضافه کنیم. بحث سبد مهارتی، موضوعی است که امروزه زیاد به آن پرداخته می‌‌ شود و ما هم می‌‌ خواهیم در این مقاله با ارائه اطلاعات کارآمد، دانش شما را از این موضوع بالا ببریم.

مهارت چیست؟

این که مهارت چیست را می‌‌ توانیم با یک مثال به روشنی توضیح دهیم. در ذهن خود یک نقاش حرفه‌‌ای را مجسم کنید که در حال کشیدن یک پرتره است. حتماً زمانی وجود داشته است که او با دیدن نقاشان دیگر با خود اندیشیده که چگونه یک نفر می‌‌تواند با چند حرکت قلم چنین آثاری از خود به جا بگذارد. نقاشی که همزمان با دیدن سوژه، از بین قلم‌‌ ها، مناسب‌‌ ترین را انتخاب می‌‌ کند و به راحتی و در عرض چند ثانیه انواع رنگ‌‌ ها را با هم مخلوط کرده و رنگ جدید می‌‌ رسد.

اما زمانی که خود مراحل یادگیری را پشت سر گذاشت و شروع به فعالیت در این حرفه کردف متوجه شد که هیچ نیازی به توجه بیش از حد نیست و آنقدر ذهن و دست او هماهنگ است که نه تنها می‌‌تواند کار نقاشی را انجام دهد، بلکه می‌‌تواند هم زمان به چیزهای دیگر فکر کند، با دیگری صحبت کند و بدون این که رشته کار از دست او خارج شود، به موسیقی گوش کند.

بنابراین مهارت، به در هم آمیختن دانش و تجربه گفته می‌‌ شود، به صورتی که یک توانایی در وجود ما ایجاد کند. مثال دیگری که می‌‌توانیم بیان کنیم، رانندگی کردن است. با وجود حساسیتی که این کار دارد و ابزار زیادی که در حین رانندگی با آن سر و کار داریم، در حین رانندگی با دیگران صحبت می‌‌کنیم و اصلاً به کاری که در لحظه انجام می‌‌دهیم فکر نمی‌‌کنیم.

تفاوت دانش با مهارت چیست؟

با توجه به تعریفی که از مهارت ارائه دادیم، احتمالاً متوجه شده‌‌ اید که چه تفاوتی بین دانش و مهارت وجود دارد. دانش تنها اطلاعاتی است که افراد در مورد یک موضوع کسب می‌‌کنند. برای مثال دانشجویان پزشکی در کلاس درس اطلاعات زیادی درمورد قلب و عروق به دست می‌‌ آورند، اما تا زمانی که در کنار یک پزشک حاذق عمل قلب را ندیده باشند و پس از آن سال‌‌ها این کار را انجام نداده باشند، نمی‌‌توانند ادعایی بر مهارت در جراحی قلب داشته باشند.

بنابراین باید چنین نتیجه گرفت که مهارت از تجربه، تمرین و تکرار زیاد به دست می‌‌آید. پس دانش صرفاً اطلاعاتی است که در ذهن ذخیره می‌‌شود و مهارت کاربری آن اطلاعات به مرور زمان است.

سبد مهارت چیست؟

سبد مهارت یا Skill Portfolio، به مجموعه‌‌ ای از مهارت‌‌های هر فرد گفته می‌‌شود که ارزشمند هستند. وقتی افراد برای استخدام می‌‌خواهند یک پرتفولیو بسازند، نیاز است که تمام مهارت‌‌های خود را در آن وارد کنند. این چیزی است که کارفرمایان انتظار دارند ببینند.

اما وقتی به این شکل از مهارت‌‌های افراد و این که سبد مهارت چیست، صحبت می‌‌کنیم، منظورمان تمام مهارت‌‌های است که افراد باید در زندگی خود داشته باشند. تنها بخشی از سبد مهارتی هر فرد تخصصی است و به شغل او و زمینه فعالیت حرفه‌‌ای او مربوط می‌شود، اما باقی آن‌‌ ها مهارت‌‌ هایی هستند که زندگی را برای او راحت‌‌ تر کرده است.

در ابتدا اشاره کردیم که مجموعه مهارت‌‌ های ارزشمند، سبد مهارت هستند، اما منظور چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که مهارت‌‌ هایی باید در سبد قرار بگیرند، که زندگی را برای صاحبان‌‌ آن‌‌ ها راحت‌‌ تر کرده‌‌ اند و به آرامش و آسایش او کمک می‌‌ کنند.

چه مهارت‌‌ هایی در سبد مهارت قرار می‌‌ گیرند؟

مهارت‌‌ها را می‌‌ توانیم در چند دسته تقسیم‌‌ بندی کنیم و به این ترتیب بگوییم که هر سبد مهارت باید شامل چه مهارت‌‌ هایی باشد.

1. بخش اول: مهارت‌‌ های اساسی

این مهارت‌‌ها باید بخشی جدایی ناپذیر از زندگی همگی ما باشد. در طول روز ما با افراد و وقایع مختلفی روبه‌رو می‌‌شویم و نیاز داریم تا به شکلی منطقی با آن‌ها برخورد کنیم. با وجودی که احساسات بخشی از وجود انسان‌‌ها است، اما نباید اجازه بدهیم که در هر شرایطی بر ما چیره شود. تمام این مهارت‌‌ ها اگر به درستی آموخته شوند و به درستی از آن‌‌ها استفاده شود، به بهبود شرایط زندگی ما کمک می‌‌کنند. به این ترتیب مهارت‌‌ های اساسی این گونه انتخاب می‌‌ شوند:

• تصمیم‌‌ گیری

توانایی تصمیم‌‌ گیری از مهارت‌‌ های اساسی است. چرا که عدم توانایی در این کار می‌تواند مشکلات بسیاری به دنبال داشته باشد. افرادی که نمی‌‌توانند به موقع از بین گزینه‌های موجود انتخاب کنند، ممکن است با مشکلات بعدی زیادی روبه‌رو شوند.

• حل مسئله

توانایی حل مسئله در هر شرایطی به کمک ما می‌‌آید. اگر در مواجهه با مشکلات یا چالش‌‌ ها، هر چقدر کوچک بتوانیم به موقع تصمیم‌‌گیری کنیم خواهیم دید که تا چه اندازه اعتماد به نفس بیشتری خواهیم داشت.

• تفکر خلاقانه

ایده پردازی و تفکر خلاقانه جزئی از ویژگی‌ هایی است که بشر را از سایر گونه‌‌ های جانوری متمایز کرده است. انسان‌ ها می‌‌ توانند در زمان نیاز با پیاده کردن یک ایده خلاقانه مشکلات خود را حل کرده و تغییری در زندگی خود و اطرافیان‌ شان ایجاد کنند، درست مثل اختراعات بی‌‌ شماری که وجود دارد. اما اگر در مقیاس کوچک هم به این موضوع نگاه کنیم نمونه‌‌های بسیاری خواهیم یافت.

• مدیریت احساسات

مدیریت احساسات یکی از مهارت‌‌هایی است که منجر به تفکر و تصمیم‌‌ گیری عاقلانه می‌‌شود. ممکن است تصور کنید که مقصود ما رد کردن احساسات است، اما اصلاً چنین نیست. انسان بدون احساسات خود معنا ندارد.

اما تصور کنید در یک خیابان شاهد یک تصادف رانندگی هستید و سرنشینان زخمی شده‌‌ اند، یا این که یک آتش سوزی در ساختمان شما رخ داده است، آیا باید اجازه دهید احساس ترس و نگرانی یا شک مانع کمک خواستن و انجام اقدامات لازم شود؟ شاید بگویید در آن لحظه کنترل احساسات سخت است.

حق با شما است، اما وقتی به آن به چشم مهارت نگاه کنیم، خواهیم دید که باید آنقدر در وجود ما نهادینه شده باشد، که به صورت غیر ارادی کار درست را انجام دهیم.

• مدیریت ارتباطات

مدیریت ارتباطات یعنی این که بدانیم با چه افرادی و تا چه حدی وارد رابطه شویم. بسیار مهم است که بدانیم رابطه عاشقانه، کاری، دوستانه و خانوادگی با هم متفاوت هستند و نمی‌‌توان در تمام این‌‌ها به یک شکل رفتار کرد. ارتباط با دیگران دو وجه مخرب دارد، یکی این که آنقدر صمیمیت وارد رابطه کنیم که به خود ضربه بزنیم، یا آنقدر سرد باشیم که عملاً ماهیت ارتباط زیر سؤال برود. بنابراین مهارت مدیریت ارتباطات می‌‌تواند به این موضوع کمک بزرگی کند.

• بازیابی بعد از شکست

توانایی بازیابی بعد از شکست و تسلط بر خود از آن دسته مهارت‌‌ هایی است که نبود آن ما را به دردسر خواهد انداخت. در ابتدا باید این را بپذیرید که از بین تلاش‌‌ هایی که برای یک کار می‌‌کنیم، تنها یکی منجر به پیروزی می‌‌ شود و مابقی شکست‌‌ هایی هستند که تجربه ما را برای رسیدن به آن پیروزی افزایش می‌دهند. سپس می‌‌ توانید تلاش برای تسلط به خود را به کار بگیرید.

• انضباط شخصی

وجود انضباط شخصی یعنی این که نه تنها در ذهن خود بلکه در محل زندگی خود نیز ترتیب و نظم وجود داشته باشد. این که دقایق طولانی به دنبال چیزی بگردیم، می‌‌ تواند در ما ایجاد احساس ناامیدی کند.

• برنامه‌‌ریزی

اگر زندگی افراد موفق را مطالعه کنید، می‌‌ بینید که برنامه‌‌ ریزی مؤثر فعالیت‌‌ها و زمان یکی از مهارت‌‌ هایی است به روشنی وجود دارد و آن را به دیگران نیز توصیه می‌‌ کنند که، پس از بیدار شدن از خواب، روز خود را برنامه‌‌ ریزی کنید.

2. بخش دوم: مهارت‌‌ های شخصی

در این بخش مهارت‌‌ هایی قرار می‌‌ گیرند که به بهبود ارتباط ما با خودمان کمک می‌‌ کند، بنابراین دیگران در آن جایی ندارند. تعدادی از این مهارت‌‌ها در بین مهارت‌‌ های اساسی دیده می‌ شوند، که وجود آن­ها در آن لیست توجیه‌‌ پذیر است. اما مهارت‌‌ های دیگری نیز وجود دارند که در سبد مهارت شخصی قرار می‌‌گیرند که از این قرار هستند:

• مدیریت بحران

مدیریت بحران از این دسته مهارت‌‌ها است. تصور کنید که بیرون از خانه هستید و به سبب مشکلات فنی بانک، کارت شما در عابر بانک گیر کرده است. نباید انتظار داشته باشید کسی به کمک شما بیاید. اگر چه این بحران بسیار پیش پا افتاده است، اما به هر حال به شخص شما مربوط می‌‌ شود و ممکن است برای بسیاری نگران کننده باشد.

• مدیریت اضطراب

مدیریت اضطراب یکی دیگر از موارد بسیار مهم است. متأسفانه بسیاری از ما به این دلیل که نمی‌‌توانیم اضطراب‌‌های خود را مدیریت کنیم، با مشکلات زیادی مانند فکر کردن بیش از حد به موضوعات منفی دچار می‌‌شویم، که روی عملکرد ما تأثیر منفی می‌‌گذارد.

• خود آگاهی

خود آگاهی، یک مهارت ضروری برای هر شخص است. با این مهارت ما می‌‌توانیم خودمان را به خوبی بشناسیم و با شناخت نقاط ضعف و قوت به خود کمک کنیم.

3. بخش سوم: مهارت‌‌ های تخصصی

در این بخش از سبد مهارت، افراد باید متناسب با شغل خود مهارت‌‌ها را قرار دهند. برای مثال اگر شما یک طراح سایت هستید، یا قصد دارید به این شغل روی آورید، باید ابتدا شغل طراحی وب سایت را از منظرهای مختلف بررسی کرده و مجموعه مهارت‌‌های لازم را برای آن بیابید و سپس کافی است شروع به یادگیری کنید.

پس از آن که دانش کافی به دست آوردید، باید برای تبدیل آن‌‌ها به مهارت تلاش کنید و با انجام نمونه کارهای مختلف اسنادی ایجاد کنید که توانایی شما را در هر یک از مهارت‌‌ها نشان دهد.

در این مثال مجموعه مهارت‌‌ ها به شکل زیر خواهند بود:

• برنامه نویسی سمت کاربر
• برنامه نویسی سمت سرور
• امنیت وب سایت
• CMSهایی نظیر وردپرس
• UI/UX

4. بخش چهارم: مهارت‌‌ های اجتماعی

بخشی از مهارت‌‌ هایی که در بخش اول به آن‌‌ ها اشاره کردیم، از مهارت‌‌های اجتماعی هستند، با این حال در این بخش می‌‌توانیم کمی ریزتر به ماجرا نگاه کنیم. مهارت‌های اجتماعی به توانایی‌‌هایی گفته می‌‌شود که با استفاده از آن‌‌ها قادر خواهیم بود با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم. این ارتباط می‌‌تواند نوشتاری، زبانی، توسط حرکات بدن و ظاهر ما باشد. لیست زیر تعدادی از این مهارت‌‌ها را در بر می‌‌گیرد.

• همدلی

همدلی و همدردی نیز مهارت‌‌ های اجتماعی بسیار مهمی هستند، چرا که منجر به درک افراد دیگر می‌شوند و به این ترتیب، قضاوت نا به جا در جامعه کاهش می‌‌یابد، بنابراین می‌‌توان به عنوان یکی از مهارت‌های مهم از آن یاد کرد.

• احترام

احترام گذاشتن یک از مهارت‌‌هایی است در خانواده و از ابتدای سال‌‌های زندگی آموخته می‌شود. بنابراین افرادی که از تربیت خانوادگی خوبی برخوردار هستند، نیازی به یادگیری مستقیم این مهارت ندارند و در طول سال‌‌های زندگی این مهارت به خوبی در آن‌‌ها نهادینه می‌‌شود.

• ارتباط کلامی

سخنوری نه به شکلی که از یک سخنران حرفه‌‌ای انتظار می‌‌رود، اما به قدری که بدون مشکل بتوانیم با دیگری صحبت کنیم.

• ارتباط نوشتاری

توانایی ارتباط نوشتاری نیز مهم است. ممکن است افراد نیاز به نوشتن نامه برای سازمانی داشته باشند، بنابراین انتظار می‌‌رود همگی ما بتوانیم مکاتبات رسمی را تا حد معمولی که یک شهروند با آن سر و کار دارد، بدانیم.

چگونه برای خودمان سبد مهارت بسازیم؟

شاید از خود بپرسید، چگونه باید آموزش سبد مهارت را بگذرانم؟ در پاسخ نمی‌‌توان گفت که باید به درون خود و خواسته‌‌ها و اهداف خود نگاه کنید. اکنون که سال ۱۴۰۲ را به تازگی آغاز کردیم، بهترین زمان برای کسب مهارت است. در ابتدا به خود بگویید که: «من تلاش می‌‌کنم یک سال پیش رو را به بهترین شکل ممکن بگذرانم.» حال باید مشخص کنید که چه اهدافی دارید.

اگر اهداف شما درمورد امور شخصی و شما استف تا حدودی به تیپ شخصیتی شما نیز مربوط می‌شود با این حال می‌‌توانید به راحتی هر آنچه می‌ خواهید بیاموزید و به مرور با تکرار زیاد، آن را به یک مهارت تبدیل کنید. اما اگر به مهارت‌‌های تخصصی و شغلی می‌‌اندیشید، موضوع کمی متفاوت است.

سبد مهارت‌‌ های تخصصی و شغلی در سال ۱۴۰۲

ابتدا باید به اطراف خود و جهان پیرامون نگاه کنید. با یک نگاه ساده خواهید دید که دی طی دو سال گذشته، اتفاقی که برای شغل‌‌ها افتاده است، معادل پیش‌‌بینی‌‌هایی است که برای یک بازره دو ساله می‌‌شد. اکنون شما به هر شغلی که مشغول هستید، باید مهارت‌‌هایی مانند استفاده از شبکه‌‌ های مجازی، بازاریابی اینترنتی، تکنولوژی‌‌های مربوط به شغل خود و سایر مواردی که اینترنت را به شغل شما پیوند می‌‌دهد بیاندیشید.

به هر حال ویروس کوید ۱۹، باعث رویدادهایی شده است که بسیاری از شغل‌‌ها را تحت تأثیر قرار داده است. بنابراین بهتر است وقت و انرژی خود را صرف یادگیری مهارت‌‌ هایی کنیم که در آینده به کار بیاید.

سخن پایانی

حتماً شنیده‌‌ اید که به سرمایه‌‌ گذاران بازار بورس گفته می‌‌شود ساخت پرتفولیو یا سبدی از سهام‌‌ های با ارزش تشکیل دهند تا در طولانی مدت به سودآوری برسند. درمورد سبد مهارت نیز همین موضوع صدق می‌‌ کند. هر مهارتی به درد نمی‌‌خورد و نبود برخی مهارت‌‌ها موجب کمبود می‌‌ شود. وقتی از عبارت سبد سهام استفاده می‌‌ کنیم، باید در نظر داشته باشیم که مجموعه‌‌ ای برای خود می‌‌ سازیم، که ما را در زندگی شخصی، روزمره و کاری کمک کند.

در این مقاله سعی کردیم تا مفهوم مهارت و سبد مهارت را عنوان کنیم و با بیان تعدادی از مهارت‌‌ های ضروری در هر بخش از این سبد، شمایی کلی از آن چه این موضوع قصد بیان آن را دارد نشان دهیم.

آن چه مسلم است، اگر چه برخی از این مهارت‌‌ ها ذاتی به نظر می‌‌ رسد، اما مانند هر موضوع دیگری قابل یادگیری است، بنابراین نگران این موضوع نباشید که اگر فردی درونگرا هستید، چگونه می‌‌توانید روی مهارت‌‌ های ارتباطی خود کار کنید. باید در ابتدا شخصیت خود را بپذیرید و سپس در بازه‌‌ای که ویژگی‌ هایی درون‌‌گرای به شما اجازه می‌‌دهد، مهارت‌‌های یاد شده را تقویت کنید.

برخی از سوالات رایج:

۱. مهارت را به اختصار توضیح دهید؟

به هماهنگی دانش و تجربه در یک فعالیت مهارت گفته میشود. درواقع افراد برای به دست آوردن یک مهارت به مجموعه عوامل مختلفی چون دانش و ابزار و … احتیاج دارند.

۲. مهارت های مهم در سبد مهارت چیست؟

۱. مهارت های اساسی
۲. مهارت های شخصی
۳. مهارت های تخصصی
۴. مهارت های اجتمائی

۳. چگونه میتوان به سبد مهارت مناسب رسید؟

برای رسیدن به سبد مهارت های مناسب خود لازم است در ابتدا لازم است تا شناخت کافی از مهارت های خود پیدا کنید و در ادامه به بررسی کامل توانایی های خود در ابعاد گوناگون بپردازید.